Λεμφοίδημα: Διάγνωση, Συμπτώματα και Θεραπεία

Για να κατανοήσουμε το τι ακριβώς είναι το λεμφοίδημα, θα πρέπει να πρώτα απ΄όλα να γνωρίζουμε τι είναι το λεμφικό σύστημα και ποιος είναι ο σκοπός του. Το λεμφικό σύστημα είναι το δίκτυο αγγείων, που άγει το επιπλέον υγρό των ιστών, προς την κυκλοφορία του αίματος.

Από τη  στιγμή που το υγρό αυτό θα εισέλθει σε ένα λεμφαγγείο, ονομάζεται λέμφος. Σκοπός του είναι να καθαρίσει το σώμα από τα άχρηστα προϊόντα, τα οποία προκύπτουν από τις διάφορες λειτουργίες των κυττάρων. Αυτό το πετυχαίνει μέσω της διακίνησης και απομάκρυνσης των υγρών.

Επιπλέον, η λέμφος συλλέγει τα μικρόβια (βακτήρια και ιούς) που τυχόν υπάρχουν στο σώμα τα οποία φιλτράρονται και καταστρέφονται από τη δράση ειδικών κυττάρων που βρίσκονται στους λεμφαδένες. Έτσι, μέσω του αίματος, η περίσσεια υγρών και αποβλήτων αποβάλλεται από το σώμα.

Το λεμφοίδημα είναι μια παθολογική κατάσταση, στην οποία τα λεμφαγγεία είναι πολύ λίγα, δυσμορφικά ή μη λειτουργικά και έτσι η ικανότητα μεταφοράς του φυσιολογικού φορτίου υγρών και αποβλήτων καθίσταται ανεπαρκής. Απόρροια όλου αυτού είναι η κατακράτηση λεμφικού υγρού ανάμεσα στους μαλακούς ιστούς και στα κύτταρα του σώματος.

 

Τύποι λεμφοιδήματος

Το λεμφοίδημα μπορεί να είναι πρωτογενές ή δευτερογενές.

1. Το πρωτογενές λεμφοίδημα ή αλλιώς και κληρονομικό είναι αρκετά σπάνιο και εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες. Ο τύπος αυτού του λεμφοιδήματος περιλαμβάνει το συγγενές λεμφοίδημα, το οποίο αρχίζει από τη βρεφική ηλικία, το πρώιμο λεμφοίδημα, που γίνεται εμφανές κατά τη παιδική ή και εφηβική ηλικία και το όψιμο λεμφοίδημα που είναι αρκετά σπάνιο και παρουσιάζεται μετά την ηλικία των 35 ετών.
2. Το δευτερογενές ή επίκτητο λεμφοίδημα δημιουργείται μέσω της καταστροφής ή της βλάβης των λεμφαδένων, ως αποτέλεσμα άλλων ασθενειών ή παθολογικών καταστάσεων που μπορεί να περιλαμβάνουν: χειρουργική επέμβαση για καρκίνο, όπου πολύ συχνά χρειάζεται να αφαιρεθούν λεμφαδένες, ακτινοβολίες που επηρεάζουν τους λεμφαδένες και τους γύρω ιστούς, καρκίνος, όπου καθώς μεγαλώνει ο όγκος μπορεί να μπλοκάρει λεμφαδένες ή λεμφαγγεία και να εμποδίσει τη φυσιολογική ροή της λέμφου, λοίμωξη, η οποία εμποδίζει την ομαλή λειτουργεία και παροχέτευση του λεμφικού συστήματος.

Τα συμπτώματα και τα σημεία του λεμφοιδήματος

Το λεμφοίδημα μπορεί να παρουσιαστεί σε ένα ή και περισσότερα μέλη του σώματος (άνω ή κάτω άκρα), ενώ μπορεί να κυμανθεί από πολύ ήπιο έως υπερβολικά μεγάλο, με αποτέλεσμα το μέλος να μην θεωρείται πλέον λειτουργικό.

Τα συμπτώματα τα οποία παρουσιάζει είναι τα εξής ακόλουθα:

• Πρήξιμο  σε χέρι ή πόδι
• Μειωμένη ευελιξία στον καρπό ή στον αστράγαλο
• Αυξημένες λοιμώξεις στο μέλος
• Πάχυνση του δέρματος στο χέρι ή το πόδι
• Αίσθημα βάρους
• Πόνος, αδυναμία ή σύσφιξη στο συγκεκριμένο άκρο

Πως γίνεται η διάγνωση του λεμφοιδήματος;

Το λεμφοίδημα μπορεί συνήθως να διαγνωστεί με βάση το ιστορικό και αντικειμενική εξέταση που θα πραγματοποιήσει ο ιατρός. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου μπορεί να χρειαστούν κάποιες εξετάσεις ώστε να εκτιμηθεί επακριβώς το λεμφικό σύστημα αλλά και για να αποκλεισθούν άλλα ιατρικά προβλήματα, τα οποία μπορούν να δημιουργήσουν παρόμοια συμπτώματα. Τέτοιες εξετάσεις είναι οι εξής:

1. Μαγνητική ή αξονική τομογραφία: απεικονίζει το πρόβλημα που προκαλεί το λεμφικό οίδημα
2. Υπερηχογράφημα – Triplex του αγγειακού δικτύου του άκρου: σκοπός αυτού είναι να διαπιστωθεί εάν συμβάλλουν και τα άλλα συστήματα στα συμπτώματα ή και στο πρήξιμο

Επιπλοκές και επιπτώσεις που μπορούν να προκληθούν από το λεμφοίδημα

Λόγω του οιδήματος από τη συσσώρευση λεμφικών υγρών στο άκρο μπορούν να προκληθούν λοιμώξεις του δέρματος αλλά και των ιστών που βρίσκονται κάτω από αυτό (υποδόριοι ιστοί).

Επίσης, μπορεί να εμφανισθούν υποδερματίτιδες ή κυτταρίτιδα που αποτελούν αρκετά συχνές επιπλοκές του λεμφοιδήματος. 

Ακόμη, ίσως δημιουργηθεί και εσωτερική θρόμβωση λόγω της αυξημένης πίεσης στο άκρο από το λεμφοίδημα.

Τέλος, κάτι το οποίο μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα με μακροχρόνιο λεμφοίδημα είναι ο καρκίνος των λεμφαγγείων (λεμφαγγειοσάρκωμα).

 

Ποια είναι η θεραπευτική διαδικασία που ακολουθεί το κέντρο μας;

Είναι γεγονός πως μέχρι σήμερα δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για το λεμφοίδημα. Παρόλα αυτά υπάρχει μια αρκετά μεγάλη πληθώρα μεθόδων οι οποίες στοχεύουν στη μείωση του οιδήματος και τη πρόληψη της περαιτέρω επιδείνωσης.

Μια θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει από ασκήσεις μέχρι και χειρουργική επέμβαση, στις πολύ προχωρημένες περιπτώσεις. Ωστόσο. το θεραπευτικό πρόγραμμα που εφαρμόζει το κέντρο μας για την αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος, περιλαμβάνει εξατομικευμένα στους ασθενείς, την συμπιεστική περίδεση πολλαπλών στρωμάτων.

Στόχος αυτού του προγράμματος είναι η μείωση του οιδήματος, η αποκατάσταση της εμφάνισης του μέλους και η μείωση των δερματικών αλλαγών. Για κάθε ασθενή, ο τρόπος περίδεσης διαφέρει προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος απομάκρυνσής του λεμφικού υγρού. Η συμπιεστική περίδεση χρησιμοποιεί ανελαστικούς επιδέσμους με χαμηλή διατασιμότητα που προσφέρουν υψηλή πίεση κατά την κίνηση και χαμηλή πίεση κατά την ανάπαυση. Πρόκειται για περίδεση του μέλους με πολλαπλά στρώματα ελαστικού επιδέσμου μεγάλης τάσης με σκοπό τη δημιουργία πίεσης στη διάρκεια της κίνησης. Αυτό δίνει ώθηση στο λεμφικό υγρό με κατεύθυνση προς τα πάνω. Η συμπιεστική περίδεση συμπιέζει το μέλος μόνο στη διάρκεια της κίνησης, αλλά όχι όταν το μέλος είναι ακίνητο. Η διαφορά της πίεσης στο μέλος μεταξύ ηρεμίας και κίνησης διευκολύνει την άντληση της λέμφου και προλαμβάνει την περαιτέρω συσσώρευση της. Για την περίδεση των δακτύλων χρησιμοποιείται ειδικός σωληνωτός επίδεσμος, επίσης χρησιμοποιούνται ειδικά αφρώδη υλικά αλλά και καλλυντικά για την προστασία του δέρματος στο σημείο της περίδεσης.